ایران دریلینگ: مدیرعامل شرکت فراساحل انرژی خاورمیانه گفت: ايران در برداشت میدان‌ها مشترك عقب‌مانده است، يكی از دلايل عقب‌ماندگی كمبود امكانات حفاری به‌ویژه ريگ حفاری در دريا است. چند ماه پیش قراردادی به ارزش یک میلیارد دلار بین یک شرکت ایرانی و روسی برای ساخت دکل‌های حفاری دریایی امضا شد.
به گزارش ایران دریلینگ و به نقل از مارین نیوز، دکتر مسعود یوردخانی مدیرعامل شرکت فراساحل انرژی خاورمیانه و کارشناس صنعت فراساحل در یادداشتی به این موضوع پرداخته است. شرکت توسعه سازه‌های دریایی تسدید قراردادی با شرکت کشتی‌سازی باراکادیِ روسیه به ارزش یک میلیارد دلار امضا کرد. طبق این قرارداد، ۵ دکل حفاری دریایی برای شرکت تسدید به‌منظور کار در میدان‌ها خلیج‌فارس ساخته خواهد شد. گویا قرار است بخش‌های مختلف این دکل‌های حفاری در آستارا خان روسیه ساخته شود و کار سرهم‌بندی آن‌ها در خرمشهر انجام گردد. برنامه اعلام‌شده برای تکمیل ساخت 5 فروند جک آپ 2 سال هست. عموماً این نوع قراردادها در راستای  به دست آوردن فنّاوری ساخت هست. این قرارداد یک میلیارد دلاری آغاز همکاری‌های اقتصادی گسترده ایران و روسیه در دوران پس از لغو تحریم‌ها خواهد بود. جک آپها یک نوع  از سکوهای حفاری قابل‌حمل می‌باشند که شامل یک بدنه شناور بوده که تجهیزات و دکل حفاری بر روی آن نصب می‌شود و پایه‌های عظیمی که کل وزن بدنه، تجهیزات و دکل حفاری را تحمل می‌نماید. تعداد پایه‌های این سکوها معمولاً ۳ یا ۴ عدد با مقطع دایره‌ای و یا خرپایی هست. این پایه‌ها از میان بدنه فولادی به بالا و پایین می‌روند و به همین دلیل است که به این نوع شناورها (Jack Up) یا خود بالابر می‌گویند. پایه‌ها در مواقع نیاز و زمان حفاری به عمق آب‌رفته و پس از قرار گرفتن بر بستر دریا، بدنه سکو را بر روی خود و خارج از آب نگه می‌دارند. از این سکوها در حفاری چاه‌های نفتی و یا گازی در مناطق کم‌عمق دریاها (حداکثر تا عمق ۱۵۰ متر آب) استفاده می‌شود.

شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا)  دهه ۷۰ شمسی اولین دکل حفاری خود بالابر دریایی ایران (Jack Up) را با مشارکت نروژی‌ها به نام «ایران خزر» در کارخانه نکا ساخته است. ازآنجایی‌که كشور ما داراي میدان‌ها عظيم نفت و گـاز هست ریگ‌های حفاری متعددی موردنیاز هست ایران فقط در میدان گازی پارس جنوبی 24 فاز دارد که بیشتر آن‌ها به بهره‌برداری رسیده‌اند و تعدادی نیز در حال حفاری می‌باشند. اگرچه چاه‌های نفتی و گازی هرچند سال یک‌بار نیاز به تعمیر چاه دارند. همچنین بیش از یک‌صد سکو در حوزه عملیاتی فلات قاره داریم و در صورت آغاز پروژه‌های توسعه‌ای میدان‌ها مشترک با کشورهای همسایه خلیج‌فارس حداقل 50 سکوی دیگر می‌بایست ساخته، نصب و حفاری آن‌ها آغاز گردد. سكوي جك آپ كه داراي دكل حفاري هست بـا پهلـوگيري بـه سـكوي جاكـت شروع به عمليات حفاري می‌کند. حدود یک‌صد سال پيش با ورود يك دكل حفاري و حفر يك حلقه چاه  عملیات استخراج نفت در  میدان‌ها خشکی ایران آغاز گردید و حدود 60 سال پیش اولین چاه دریایی در خلیج‌فارس حفر گردید. تا قبل از انقلاب تمام تلاش‌ها بر روي میدان‌ها نفتي عمدتاً در خشكي تمركز داشت اما در سه دهه اخير با تجدیدنظر بر روی ساختارهای اكتشافي از یک‌سو و كشـف شـدن ميدان گازي پارس جنوبي از سوي ديگر، دامنه فعاليت حفاري از خشكي به دريا گسترش يافت و با كسب دانش حفاري هرسال بر تعداد چاه‌های ميدان نفتي پارس جنوبي افزوده‌شده است. ميدان گازي پارس جنوبي بزرگ‌ترین ميدان گازي جهان است كه در آب‌های ايران و قطـر واقع‌شده است. ايران در برداشت از اين ميدان مشترك عقب‌مانده است، يكي از دلايل عقب‌ماندگی كمبود امكانات حفاری به‌ویژه ريـگ حفـاری در دريـا است. جك آپ يك سازه فراساحلي است كه از يك عرشه، پایه‌ها و يك سيستم بالابر تشکیل‌شده كه به حوزه‌های نفتی و گازی يدك كشيده می‌شود، پایه‌ها به سمت پايين هدایت‌شده و در بستر دريا قرار می‌گیرند و عرشه آن به نحوي قرار می‌گیرد كه در حين انجام كار حفاري و حفـظ وضـعيت ثابـت، تحمـل بارهای محيطی را نيز داشته باشد.

تجربه ساخت کشتی که شباهت زیادی به جک آپ دارد نشان می‌دهد ما هنوز در بخش مدیریتی ساخت شناورهای بزرگ مشکل‌داریم و شاهد این موضوع طول کشیدن پروژه‌های ساخت کشتی در ایزوایکو و صدرا در مهر و موم‌های گذشته هست. همچنین ما در ساخت و راه‌اندازی سکوهای نفتی و گازی نیز نتوانسته‌ایم در موعد مقرر پروژه‌ها را تکمیل کنیم که شاهد این موضوع نیز تا خیرات زیاد بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی در چند سال گذشته هست. این تا خیرات هزینه‌های زیادی را به صنعت نفت و گاز وارد می‌نماید و با توجه به وجود تجربیات فراوان در ساخت سکوها این مشکل بزرگ می‌بایست برطرف گردد. در همین خصوص، مسعود یوردخانی مدیرعامل شرکت فراساحل انرژی خاورمیانه در پاسخ به این سؤال که با نگاهی به سابقه پرونده ساخت دکل شاهد اجرا نشدن این قراردادها با خارجی‌ها هستیم، این همکاری‌ها را چگونه می‌بینید، بیان داشت : مشارکت با شرکت‌های صاحب فنّاوری بین‌المللی در بخش مدیریت مهندسی و تأمین تجهیزات باکیفیت در زمان موردنظر قراردادی و در مرحله بعد استفاده از توان و تجربه ساخت داخل بهترین نسخه‌ای است که هزینه‌های پروژه را کم می‌نماید و پروژه را در مدت‌زمان پیش‌بینی‌شده اولیه به اتمام می‌رساند. یوردخانی در ادامه افزود : شرکت روسی‌ سازنده دکل‌های حفاری تاکنون ۱۲ دکل حفاری شناور ساخته که عمدتاً در دریای خزر فعال هستند. مدیرعامل شرکت فراساحل انرژی خاورمیانه در خصوص توان ساخت و تأمین تجهیزات و قطعات موردنیاز جک در کشور بابیان اینکه مطمئناً همانطوری‌ که سکوها و کشتیهای ساخته شده در ایران متشکل از تجهیزات وارداتی می‌باشند لذا اکثر تجهیزات و قطعات موردنیاز جک آپ ها نیز می‌بایست از خارج تأمین  گردند افزود : البته شرکت‌های ایرانی نیز توانایی ساخت کمپرسور، ژنراتور، پمپ و ... را دارند که می‌بایست با کارشناسی دقیق در صورت تطبیق با شرایط طراحی در پروژه‌ها استفاده گردند. این کارشناس صنعت فراساحل در پایان در پاسخ به این سؤال که کشورهای دیگر برای حمایت از این صنعت چه تسهیلات و حمایت هایی قائل می‌شود گفت : کشتی سازهای معتبر دنیا که بخشی از فعالیتهای آن‌ها ساخت انواع ریگهای حفاری می‌باشند، همگی از طرف دولتها حمایت میشوند برخی از حمایتهای مذکور عبارتند از :
1. حذف عوارض گمرکی ورود کالاهایی از جمله ورق استیل و سایر فلزات موردنیاز
2. اعطای یارانه‌های قابل توجه به سازندگان مواد و تجهیزات عمده مانند تولیدکنندگان فولاد
3. بخشش وام‌ها، حذف بهره و تخفیف مالیات‌ها
4. ضمانت پیش پرداخت توسط بانک های دولتی برای سفارشاتی که از خارج گرفته می‌شود
5. تضمین بازگشت سرمایه به خریدار خارجی توسط بانکهای دولتی
6. ایجاد یک پنجره واحد و نقطه شفاف، برای همه جنبه‌های فعالیت‌های مربوط به توسعه صنعت کشتی‌سازی و ریگهای حفاری و ... .